Sistemin olmadığı bir ülkede kendi iç sistemi kurmak
Amsterdam’ da 7 yaşındaki kızımla yürüyorum. Kentte herşey tıkırında…Tramvay gitmesi gerektiği gibi rayların üzerinde gidiyor, tam saatinde durakta duruyor yolcular sırayla çok da kalabalık olmayan tramvaydan içeri giriyorlar. Bisikletliler bisiklet yolundan, yayalar yayalara ait kaldırımdan gidiyor. Kaldırımda giden bir scooter, motosiklet yok. Bu nedenle kızımın elimi rahatça bırakıp koşmasına izin veriyorum. Kafamda en ufak kaygılı bir düşünce yok, kalbim olması gerektiği gibi çarpıyor.
Kentte herşey tıkırında, işine gidenler acele etmeden sakince ellerinde kahve bardakları işlerine gidiyorlar. Çoğu bisikletiyle gidiyor bu esnada da günlük sporlarını yapmış oluyorlar. İnsanlar birbirleri ile göz göze gelince gülümsüyorlar. Hafiften bir selam veriyorlar.
İnsanoğlu doğumdan itibaren belirli bir sistem ve rutin içinde yaşadığında kendini güvende hissedermiş. Albany Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada çocukların günlük olarak onları neyin bekleyeceğini bildiklerinde, aile içi istikrar hissinin arttığını ve bunun da olumlu gelişimsel sonuçlara katkı sağladığını göstermektedir.
"Routines and child development: A systematic review" başlıklı sistematik bir inceleme, 3 yaşında düzenli bir rutin oluşturmanın, 5 yaşında kaygı, depresyon, içe kapanıklık ve agresif davranışlarda azalma ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur.
Yetişkinler olarak bizler de ‘’netlik’’ ararız. Netliğin olmadığı, sistemlerin kurulamadığı veya işlemediği, belirsizliğin hakim olduğu ortamlarda insanlar kendilerini GÜVENDE hissetmezler. Bu güvensizlik hissi kişide bir süre sonra kaygı, öfke ve mutsuzluk gibi duygu durumlarının sürekli hale gelmesine sebep olur.
Çin’de yapılan "Rule of Law and Human Well-Being" başlıklı bir çalışma, hukukun üstünlüğünün, bireylerin yaşam memnuniyeti ve mutluluğu üzerinde olumlu etkileri olduğunu ortaya koymuştur; kuralların uygulandığı, belirli bir sistemin olduğu ve sağlıklı şekilde işlediği toplumlarda bireylerin kendilerini daha güvende hissettikleri ve toplumsal düzenin sağlanmasıyla birlikte genel refah düzeyinin de arttığı gözlemlenmiştir.
Türkiye’de ise hal böyle iken ve değiştirmek de kısa vadede mümkün değilken ‘’e peki bizler bunların hiç birinin olmadığı bir ülkede nasıl yaşayacağız’’ dediğinizi duyar gibiyim.
İşte bu noktada birkaç minik öneri ile bir nebze yardımım olabilirse ne mutlu bana;
1. Kendi Mikro Sistemini Kurmak
Dış dünyadaki düzensizlikten bağımsız olarak, kendi hayatında sistematik bir yapı oluşturmak;
Rutinler ve Öncelik Listeleri: Günlük, haftalık ve aylık planlar oluşturarak hayatındaki kontrolü arttırabilirsin. Bu, dış dünyanın karmaşasına karşı iç dünyanda bir sistem kurman için etkili bir yol. Minik bir ajanda alarak işe başla ve günlük işlerini öncelik sırasına göre planla. Öncelik oluşturmak burada kritik. Neyin senin için önemli neyin ise önemsiz olduğuna bak ve ayrım yap.
Kendi Kanunlarını Belirle: Kendi prensiplerini oluştur ;örneğin, haberlerden uzak durmak, sosyal medyada kaosa kapılmamak gibi.
2. Bilişsel Dayanıklılığı Artırmak
Zihin, belirsizliği tolere etme konusunda eğitilebilir.
Yazı Yazmak: Kendi korkularını, kaygılarını ve tetikleyicilerini anlamak için kendinle yüzleşebilirsin. Kaygılarını bir kağıda olduğu gibi yazmak ve sonrasında okumak ve belki de okuduktan sonra yırtıp atmak kendi iç dünyan için bir temizlik yolu olabilir.
Mental Model Kullanımı: Stoacı Filozoflardan ilham alarak “Dikotomi of Control” (Kontrol Edilebilir Olan ve Olmayan) yöntemini uygulayabilirsin. Kontrol edemediğin şeyler için zaman harcamayı bırakmak kaygını ciddi oranda düşürür.
3. Kaotik Ortamda Soğukkanlı Kalabilmek:
Dur & Değerlendir Tekniği: Kaygı duyduğun bir anda “Gerçekten şu an ne kadar tehdit altındayım?” diye kendine sor. Çoğu kaygının gerçek bir tehlike olmadığı ortaya çıkar.
Kendi "Güvenli Bölgeni" Yarat: Fiziksel ve dijital olarak kendini kaostan izole edecek alanlar oluştur. Örneğin, evde belirli bir alanı sadece kendine ait bir güvenli alan olarak düzenlemeye çalış, Sosyal medya ve haberlerden olabildiğince uzak dur. Etki alanında olmayan haberlerin detaylarını okumaktan kaçın.
4. Belirsizliği Yönetmek İçin Harekete Geç:
Anlamlı Küçük Hedefler: Büyük değişimler veya sistemik sorunlarla uğraşmak yerine, hayatında kontrol edebileceğin küçük ama anlamlı şeylere odaklan, zamanını iyi değerlendir.
Profesyonel Destek Al: Hiç de kolay olmayan bu şartlarda hayatını tek başına yönetmeye çalışmak yerine bir uzmandan destek alarak hayatı kendin için kolaylaştır. Bırak bir başkası yükünü paylaşsın.
7 yaşındaki kızımla İstanbul’da evimizin sokağında yürüyoruz. Kızımın elini bırakamıyorum çünkü aniden bir kargo motosikleti kaldırımda üzerimize doğru gelebilir ya da bir scooter bize çarpabilir. Kızımın elini bırakmıyorum ancak kontrol edemediğim her şeyi yavaşça benden çok uzağa gitmesini dileyerek boşluğa bırakıyorum….
Comments